Οι Έλληνες Πρόσκοποι κατά τον πόλεμο 1940-1944

Κατοχή

Παρά την συγχώνευση του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων με την Εθνική Οργάνωση Νεολαίας, το προσκοπικό πνεύμα ούτε για μια στιγμή εγκατέλειψε εκείνους που είχαν δώσει τον όρκο του Προσκόπου. Αυτό φάνηκε με την κατάλυση του ελεύθερου κράτους από τους εισβολείς, την άνοιξη του 1940.

Σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής, οι παλιές προσκοπικές Ομάδες συνέρχονταν μυστικά, και ασχολούνταν με την προετοιμασία της ανασύστασης του Σώματος και την παροχή πολύτιμων υπηρεσιών στις οργανώσεις αντιστάσεως, στον Ερυθρό Σταυρό και στο πληθυσμό που δυστυχούσε. Η υπομονή, η αισιοδοξία και η αλληλεγγύη ήταν τα σύμβολα των νεαρών εκείνων Ελλήνων κατά τη σιωπηρή τους εξόρμηση για να ανακουφίσουν τους πάσχοντες συνάνθρωπούς τους. Πολλοί πλήρωσαν με τη ζωή τους την αφοσίωσή τους στα εθνικά και προσκοπικά ιδεώδη.

Οι Ποντοπόροι Πρόσκοποι

Η ελεύθερη Ελληνική Κυβέρνηση της Αλεξάνδρειας εγκατέστησε το 1942 προσωρινό Διοικητικό Συμβούλιο των Ελλήνων Προσκόπων με Επίτιμο Πρόεδρο τον «διάδοχο Παύλο». Λίγο αργότερα, ο Δ. Αλεξάτος, έφεδρος αξιωματικός του τότε Βασιλικού Ναυτικού, σε συνεργασία με τον Πλοίαρχο Γ. Λελούδα και τέως στελέχη του Σώματος, οργανώνουν Ομάδα Ποντοπόρων Προσκόπων στα πολεμικά πλοία και τις υπηρεσίες του τότε Β.Ν. Την Ομάδα αυτή αποτέλεσαν όσοι είχαν διατελέσει Πρόσκοποι από αυτούς που υπηρετούσαν την περίοδο εκείνη στο τότε Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό στην Αίγυπτο.

Μετά τα στασιαστικά κινήματα που σημειώθηκαν εκεί, οι Ποντοπόροι Πρόσκοποι οργάνωσαν αναμορφωτική κατασκήνωση στο Κασφαρέτ του Σουέζ, όπου στάλθηκαν 300 παιδιά ναυτικών που είχαν παρασυρθεί από τους κινηματίες. Τον Αύγουστο του 1943, ιδρύθηκαν από τους Γ. Βλάχο και Τ. Γκαζιάνη προσκοπικές Ομάδες στις Προσφυγικές Κατασκηνώσεις Μέσης Ανατολής για την απασχόληση των παιδιών των προσφύγων. Τα αποτελέσματα ήταν πλούσια.

Ο Ελληνικός Προσκοπισμός αναγεννάται

Στην Αθήνα, από το καλοκαίρι του 1944, ανώτατα παλαιά στελέχη του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων κάτω από την ηγεσία των Κ.Μελά, Α. Μπενάκη, Μ. Μίνδλερ, Λ. Πτέρη και άλλων, άρχισαν να συγκεντρώνονται σε μυστικές συσκέψεις, παρά την αυστηρή απαγόρευση των Αρχών Κατοχής, για να θέσουν τις βάσεις της αναβίωσης του Προσκοπισμού. Παράλληλα, τις παραμονές της απελευθέρωσης, δημιουργήθηκαν συνεργεία τα οποία προσέφεραν σημαντικές υπηρεσίες κατά την περίοδο που μεσολάβησε μέχρι την άφιξη της Κυβέρνησης από το εξωτερικό.

Οι αναβιωτές του Ελληνικού προσκοπισμού

'Οπως ο Φοίνικας, το συμβολικό πτηνό που καθιερώθηκε στο έμβλημα του ΣΕΠ, αναγεννάται κατά την παράδοση από τις στάχτες του, έτσι και ο Ελληνικός Προσκοπισμός αναβίωσε με την απελευθέρωση της ελληνικής γης από τα στρατεύματα Κατοχής. Κατάπληκτος ο λαός πανηγύριζε βλέποντας να παρελαύνουν πλήρως οργανωμένοι οι 'Ελληνες Πρόσκοποι κατά τη μεγαλειώδη παρέλαση της 28ης Oκτωβρίου 1944.

Συγχρόνως, οι Ποντοπόροι Πρόσκοποι που μόλις είχαν καταφτάσει από το εξωτερικό, ανέλαβαν υπηρεσίες οργανώσεως και περιθάλψεως στα λιμάνια όπου επέστρεφαν τα πλοία του Ελληνικού Στόλου.

Τον Νοέμβριο του 1944 το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων ανασυστήθηκε επίσημα με τη συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου από τον Αντώνιο Μπενάκη. Απ'άκρη σ'άκρη στην Ελλάδα αρχίζει εντατική εργασία για την ανασυγκρότηση των Ομάδων, των Εφορειών και των Τοπικών Προσκοπικών Συνδέσμων. Παρατηρείται μαζική προσέλευση της ελληνικής νεολαίας στις τάξεις του Προσκοπισμού.

Με υπεράνθρωπη εργασία και την συμπαράσταση του Κράτους προχωρούν οι προσπάθειες της αναδημιουργίας. Η εξεύρεση υλικού και στέγης ήταν τα κυριότερα μελήματα. Παράλληλα επιδιώκεται η συμπλήρωση της οργανικής και διοικητικής σύνθεσης του Σώματος. Τα αποτελέσματα της όλης προσπάθειας ήταν μεγαλύτερα από τις προσδοκίες όλων και η περίοδος της ανασυγκρότησης έληξε το 1946 με τη σύγκληση του δεύτερου, κατά σειρά, αλλά πρώτου μεταπολεμικού, Πανελλήνιου Προσκοπικού Συνεδρίου, στην Αθήνα τον Απρίλιο του 1946.

Βιβλιογραφία:

• Βλάσης Βλασίδης, “Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και το έπος του 1940”, Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων
• "Αίεν Αριστεύειν, Χρυσούν Ιωβηλαίον Ελλήνων Προσκόπων 1910-1960”, ΣΕΠ, 1960
• Εφημερίδα "Καθημερινή"
• Ιστορικό Αρχείο Γενικού Επιτελείου Στρατού